معمار سرشناس قرن - معمار دو رگه‌ی عراقی- بریتانیایی زاها حدید در سن ۶۵ سالگی و در پی حمله‌ی قلبی ناگهانی در گذشت.

در زیر جملات بزرگان معماری در رابطه با این شک بزرگ را می خوانید:


* درگذشت زاها حدید به روایت ولف پریکس

آنچه از پی می اید واکنش ولف پریکس موسس دفتر معماری کوپ هیملبل(ا) است به فوت زاها حدید:

زاها الماس [منظومه] معماری است. او هم درخشان است و هم به شدت مانا، معماری اش لمحه ای است به اینده ی خوب و خوش آیند، او با طرح ها و ساختمان های کالیگرافیکش، مرزهای معماری را شکست و بسترهای نوینی بر ان گشود، مواجه او با فرم و برنامه، محتوا و شکل میراث ماندگار او برای معماری است. مرسی زاها، تو دوست [بی نهایت] سخاوتمندی بودی.


* درگذشت زاها حدید به روایت ما یانگْ سونگ از معماران اِم اِی دی

آنچه از پی می اید واکنش ما یانگْ سونگ موسس استودیو اِم اِی دی و از شاگردان سابق زاها حدید است به فوت استادش:

زندگی استاد من؛ زاها حدید، روایتی الهام بخش از مبارزه برای استقلال، برابری و احترام است و به موازات جنگی تمام عیار است برای پیشرفت و تغییر. او عاشقانه جهان را در اغوش می کشید با تمام احساساتش و البته به چشم انتقاد نیز در ان می نگریست. گروهی عزم راسخ و دیدگاه صریح او را می فهمیدند، اثار خیره کننده او جهان را به مثابه جایی زیبا و خوش اتیه تصویر می کنند و به معماری این امکان را می دهد که برای معماری مخاطبین جدیدی رقم زند. من، 15 سال پیش به عنوان دانشجویش، بی نهایت تحت تاثیر توانایی ها و خیال پردازی هایش قرار گرفتم و دلگرم شدم، او همیشه منبع الهام من و هر کسی که کارش را تجربه کرده باشد می ماند.


* درگذشت زاها حدید به روایت بن ون برکل از یو ان استودیو

آنچه از پی می اید واکنش بن ون برکل است موسس یو ان استودیو به فوت استادش در اِی اِی و دوستش زاها حدید:

زاها همکار و دوست بی نهایت خوبی بود. یکی از تاثیرگذارترین، الهام بخش ترین و شورافرین ترین مربی های اِی اِی بود. طی سال های اخیر او برای من به دوستی تبدیل شد که همیشه و از صمیم قلب دلتنگش می شدم. او تبدیل به یک نیروی توانمد و بی نهایت تاثیرگذار در حرفه اش شده بود. توان و جسارتش بر هیچکس پوشیده نیست و غیر قابل انکار است انچه برای زنان در جامعه معماری انجام داد نیز غیرقابل چشم پوشی و فراموشی است. صمیمی ترین هم دردی هایم نثار خانواده، دوستان و از همه مهمتر بچه های دفترش، که به واقع روزهای سختی را می گذرانند.


* درگذشت زاها حدید به روایت نورمن فاستر

آنچه از پی می اید واکنش نورمن فاستر است به فوت دوستش زاها حدید:
خبر فوت زاها روزم را خراب کرد هنوز نمی توانم خسران رفتن او را هضم کنم. من با او خیلی صمیمی بودم، هم به عنوان دوست و هم به عنوان همکار و البته به موازات احترام عمیقی برایش فائل بودم به سبب جایگاه رفیع و تاثیرگذاری عظیمش در مقیاس جهانی به عنوان یک معمار. او یکی از اندک شمار معمارانی بود که پارسال برای تولد 80 سالگی ام در لندن دعوتش کردم.
چند روز پیش ای میلی از یکی از کارفرماهایش دریافت کردم، زاها برایش یک خانه طراحی کرده بود. او حدود 20 تا عکس دوتایی برایم فرستاده بود، عکس ها توان زاها حدید در نشان می داد هم در تصویرسازی و هم در به عینت در اوردن تام و تمام ان تصاویر. ترکیبی زیبا و فاخر از انچه زاها تعهد می دهد و انچه از کار در می اورد. مترصد فرصتی بودم که این تصاویر را به خود زاها نشان دهم که متاسفانه مرگش رخصت نداد.
به گمان من مهمترین پیروزی زاها فرا رفتن از خیالات گرافیکی زیبای حاکم بر روحیه ی مجسمه سازانه ی اثارش و ساختن ان ها بود، واقعیای که برخی از منتقدین اش را اشفته می کرد. او انسانی بود ساخته شده از شجاعت، اعتقاد و باور راسخ و سختْ سری. خیلی سخت است که بتوانی ترکیبی از این کیفیت ها با یک روح افرینشگر ازاد را پیدا کنی. به همین دلیل است که از دست دادنش غم عمیقی است و یاداوری انچه که انجام داده است مثال زنده ای است از الهام بخش بودن، جدا از این ها او دوست عزیز من بود.


* درگذشت زاها حدید به روایت ریچارد راجرز

آنچه از پی می اید واکنش ریچارد راجرز است به فوت زاها حدید:
      فوت زاها حدید، خبر به شدت، به شدت وحشتناکی است. در میان معمارانی که طی چند دهه اخیر ظهور کردند هیچکس به اندازه ی او تاثیرگذار نبود، او برای ساختن راه خود به عنوان یک معمار زن جنگید. او اولین زنی بود که توانست جایزه پریتزکر را از ان خود سازد. اولین برخورد من با او به زمانی برمی گردد که دولت پروژه او برای کاردیف را به شرم اورترین شکل ممکن رد کرد.
      او باید برای هر اینچ از مسیری که می خواست بپیماید می جنگید. فوت او خسران بزرگی است.



      * درگذشت زاها حدید به روایت اُدیل دِک
      آنچه از پی می اید واکنش است اُدیل دِک به فوت زاها حدید:
      زاها حدید بزرگ بانوی معماری جهان بود و از بسیاری جهات دیگر هم چهره ای فاخر و موثر. او دریچه های بسیاری بر زنان معمار در جهان گشود. او پس از فشارهایی که به سبب نگرش های جنسیتی موجود در فضا و گفتمان معماری تحمل کرده بود به یک رهایی و شجاعت خاصی رسیده بود و معماری اش هم اشکارگی همین ازادی است.


      درگذشت زاها حدید-نظرات معماران درباره زاها حدید